[Sabit] Zıpkınla Balık Avı-Nasıl Başlamalı

Merhaba,

Bu işi belli bir süredir yapan birisi olarak çevremden nasıl başladığım konusunda birçok soru alıyorum. Sitemizde Dalışa Başlangıç nasıl olmalı nelere dikkat etmek faydalı olur konusunda bir bilgi olmadığını gördüm. Söylediğim yanlış anlaşılmasın, amacım nasıl ördek dalışı yapılır, agaşonda nelere dikkat edilir bunları anlatmak değil.

Amacım; serbest dalış ve zıpkınla balık avcılığı konusunda yeni bir hevesle içinde bir şeylerin kıpırdadığını düşünen, birkaç dalış videosu izleyerek sualtı dünyasına merhaba demeye karar vermiş ama konu hakkında başkada bir bilgisi olmayan arkadaşlarımıza rehber niteliğinde bir yazı kaleme almak. Söze başlarken benden daha tecrübeli arkadaşların affına sığınarak, elimden geldiğince işin alfabesini anlatmaya çalışacağım.

Sualtı Dünyası binbir güzellikleri bünyesinde barındıran ama bir o kadarda tehlikeyle dolu bir ortam. Bu ortamın size gerçekten keyif vereceğini düşünüyorsanız bu ortama uyum sağlamada birinci evreyi geçtiniz demektir. Sualtını keyifsiz ve ürkerek izliyorsanız bu işten keyif değil bir yerden sonra bıkkınlık duyarsınız. Zıpkınla Sualtı Avcılığı bir spor olduğu kadarda bir avlama ve hayatla mücadele yoludur. Bu yolda birçok engeller çeldiriciler mevcuttur. Kolay vazgeçen veya ayran gönüllü biri iseniz hiç bulaşmayın derim. Zira bu işin maddiyat tarafı oldukça yıpratıcıdır.

Kimileri Zıpkınla Dalışa kazanç kapısı olarak bakıyor. Kanunen yasak olsa da Ticari Zıpkıncılık dediğimiz avlanılan ürünlerin satılması hususu maalesef ülkemizde sıkça karşılaşılan bir durumdur. Eğer bunu bir gelir kaynağı olarak görüyorsanız ve böyle bir hedefiniz varsa baştan vazgeçin. Ya kazandığınızdan fazlasını harcarsınız yada daha çok kazanmak uğruna aldığınız riskler yüzünden canınızdan olursunuz. Ticari Zıpkıncılık eninde sonunda ölüme giden bir yoldur. Maalesef çevremizde birçok acı örnek var. Bu örnekleri çoğaltmayalım.

Bu işin özü okumak ve araştırmaktan geçiyor. Okumadan ve araştırmadan neyin bize uygun bir yöntem olduğunu tespit etmemiz biraz şansa kalıyor.  Sağdan soldan duyma, kulaktan dolma fikirlerle bu iş olmaz, iyi bir eğitim almak, uygulayarak görmek ve öğrenmek en güzeli. Zaten buradaki amacımız bu işe ruhen ve bedenen birde ekonomik olarak uygun olup olmadığınızı tespit etmek. Evet ekonomi de önemli, en basit bir dalış kıyafeti bile 500 tl nin altında değil. Hal böyle olunca en ekonomik takımın maliyeti 2000 tl civarlarına kadar çıkıyor ki günümüz için iyi bir para.

Önümüz  yaz olduğu için deniz kıyısında ve yaz ayında deneme yapmak kolaydır. Çok basit bir şekilde edinebileceğiniz deniz kenarındaki dükkanlarda yada süpermarketlerde satılan cinsten uygun fiyatlı bir palet maske ve şnorkel ile bu denemeyi yapabilirsiniz. Neden en basit olan şekliyle diyorum. Yüzme bildiğinizi varsayarsak, su üstünde durmayı becerebiliyorsunuz demektir. Su üstünde başınızı maske takılı halde suya soktuğunuz andan itibaren artık sualtı dünyasına merhaba demişsiniz demektir. burada ne hissettiğiniz önemli, şnorkelden su yutmadan nefes alabiliyor musunuz? palet basarak ilerleyebiliyor musunuz? Nasıl herşey yolunda mı? Keyif alıyor musunuz? Çevreniz, su altında gördükleriniz size huzur veriyor mu? Bu sorulara cevabınız evet olmadan bu işe adım atmayınız. Diyelim ki tereddütleriniz var yada bu işi yapamayacağınızı düşünüyorsunuz. olsun şuan elinizdeki malzemelerin sıfırı en fazla 150 tl dir. Birisine hediye de etseniz büyük bir zararınız olmaz. Eğer elde tutmayı düşünürseniz de yedek malzeme yapmanızda yada deniz kıyısına plaja gittiğinizde gündelik kullanmanıza bir engel teşkil etmez.

Eğer ilk aşamayı geçtiysek, malzeme seçimine geçebiliriz. Dediğim gibi mütevazi bir dalış takımı bile günümüzde 2000 tl gibi bir bedele temin edilebilir. O nedenle ekonomi önemli, öncelikle bu işin kaç liralık bir bütçeye sahip olduğumuzu tespit etmek gerekiyor. Bütçeniz yeterli gelmeyecekse ikinci el malzemelere yönelebilirsiniz. Ama el verdiğince elbise maske ve şnorkel gibi malzemelerin sıfırını tedarik etmeye çalışın.

Gözlerimizi ve burnumu kapatan maske ile başlayalım. Gözlük değil maske demeye alışın. Sadece gözü kapatan deniz gözlükleri ile dalış maskelerinin kullanım amaçları farklıdır. Deniz gözlüğü ile dalamazsınız. Maske yüze tam oturan dolayısıyla denenerek alınması gereken bir üründür. yüzünüz genel hatlara sahipse bile bir maskeyi denemeden almak büyük kumardır. Dalış malzemesi satan mağazalar maskeleri deneme konusunda sıkıntı çıkarmazlar. Maske içinden burun ile nefes alınarak yutkunulur. maske yüzünüze arka kayışı takmadan oturuyorsa ve yapmış olduğu vantuzlama etkisi ile yüzünüze tam olarak yapışmışsa baş sallama hareketi ile de düşmüyorsa maske tamamdır.

Şnorkel satıhta nefes almamızı sağlar. Zıpkın avcılığında basit şnorkeller kullanılır. esnek ve siyah yada kamuflajlı modeller uygundur. Tahliye valfi olan ve scuba (aletli dalış) için üretilen körüklü şnorkeller den almayın bunlar sualtında ses yapar avınızı kaçırır.

Palet konusu derin bir konu, ancak yeni başlayan birisinin karbon yada kompozit bir palet almasını hiç araba kullanmayı bilmeyen birinin sıfır mercedesin şöför koltuğuna oturması olarak yorumluyorum. Hem gerek yok hemde yazık, bir karbon palet 700 tl den başlıyor ve dikkatsizce bir hareket bu paranın çöp olması demek. o nedenle uygun fiyatlı ve bacak kas yapınıza, kilonuza uygun termoplastik palalı bir çift palet işinizi görecektir. palet dikkat edilmesi gereken bir konudur. Almışken iyisi almakta önemlidir. Ancak her insanın bacak kas yapısı birbiriyle aynı değil. o nedenle bu konuda genelleme yapmak çok hatalı olur. Diğer bir hususta palet ayaklığının giyeceğiniz patik ile birlikte ayağınıza tam olarak oturmasıdır. sıkan palet ayağınızı yorar ve kramp girmesine neden olur. gevşek palet ise suda paletin ayağınızdan çıkarak sizi çok zor bir durumda bırakabilir. her iki durumda tehlike yaratır. o nedenle ayaklık ayağınıza tam olarak uymalı kullanacağınız dalış çorabının kalınlığına uygun olarak ve deneyerek almalısınız. Ayak konforu önemlidir. Bununla birlikte pala olarak sert olmayan palalı bir palet tercih etmenizin yararınıza olacağını düşünüyorum. Sert palanın performansı yüksektir ama siz onu basabilecek kas gücüne sahipseniz yoksa çabuk yorulmalar bacaklara giren sancılar dalış sonrası ağrılar kaçınılmaz olur. Palet kullanımınız geliştikçe palalarını değiştirip karbon yada cam elyaf kompozit bir palete geçiş yapabilirsiniz.

Elbise konusu çok çeşitlilik arz eden ve birazda kafa karıştıran bir konu. Kullanmakta olduğumuz dalış elbiseleri neopren diye tabir ettiğimiz aslında DUPONT firmasının geliştirmiş olduğu bir CR malzeme (Chloroprene Rubber) olarak tanımlanır bu Rubber diye tabir ettiğimiz kauçuk ve petrol türevi malzemenin değişik formlarla adlandırılmış bir halidir. Neopren ise Dupont firmasının geliştirmiş olduğu bir ticari addır. CR 'a karşın birçok farklı malzeme türevleri de mevcuttur. Chlorobutadiane Rubber bir CR türüdür ancak dalış elbisesi yapımına uygun bir malzeme değildir. O nedenle alacağımız elbise mutlaka CR-Neopren bir ürün olmalıdır. Bu zaten üreticilerin ürün hakkında belirtmek mecburiyetinde olduğu bir ibaredir.

CR-Neopren birçok farklı üretici tarafından üretilerek elbise dikimi yapan firmalara satılmaktadır. Yamamato, Scheiko, Daiwabo en bilindik neopren üreticileridir. bazı neopren kumaşlar jarse denilen kumaşla kaplanarak dış etkenlere karşı daha sağlam hale getirilirler. Bunlara open-cell jarse kıyafetler diyoruz. Bu arada içi de kumaş kaplı kıyafetler vardır ama zıpkıncılıkta pek kullanılmazlar. O nedenle kumaş var ise sadece elbisenin dış yüzeyinde olur. Bazı kışlık elbiselerde iç kısıma havlu konulduğu eski modeller varsa da bu yöntem günümüzde zıpkıncı kıyafetlerinde terk edilmiş bir uygulamadır.

Dış yüzeyide çıplak neopren elbiselerde mevcuttur. Bu elbiselerin dış yüzeyi pürüzsüz olduğu için bunlara Smooth diyoruz. Pek tabi koruyucu dış kumaş olmadığı için elbisede kullanılan neoprenin daha kaliteli güçlendirilmiş olması gerekmektedir. Bu nedenle smooth elbiseler jarselere göre pahalıdır. Smooth elbiselerin üstü kumaş olmadığı için çabuk kururlar ve su tutmadığından su içinde kayıcılığı arttırlar. Bu durum hissedilir bir konfor ve performans artışını da beraberinde getirir. Ancak giyilip çıkarılırken çok dikkatli olunması gerekir. Zira dikkat edilmemesi kuru giyilmeye çalışılması halinde elbisenin yırtılması kaçınılmaz olur. Bunun yanı sıra her iki elbiseninde artılarını bir araya getirebilmek için sandwich denilen bir kumaş çeşidi ortaya çıkmıştır. Bu kumaş jarse elbise üzerine tekrardan kaplanan ince smooth kumaştan oluşur. her iki elbisenin avantajlarını barındırsa da imalat detaylarının artmasından dolayı fiyatları daha yüksektir.

Neopren kumaşın kalınlığı ısı yalıtımını direkt etkileyen bir durumdur. Elbise ne kadar kalınsa o kadar sıcak tutar. o nedenle kışın kalın yazın ince elbiseler tercih edilir. Su sıcaklığı da etken bir durumdur. Akdenizde dalan bir dalgıç 7mm kalınlığında bir elbiseye ihtiyaç duymaz. 5 mm ve 3 mm kalınlığındaki kumaşlar Akdenizin çokta soğumayan suyunda yeterli gelecektir. Aynı şekilde soğuk Karadeniz suyunda dalış yapan birisine 3mm kalınlıkta bir elbise yaz aylarında bile ince gelebilecektir. Ayrıca neopren kalitesi ve üretim tekniği de yalıtım konusunda etkili olmaktadır. İstisnalar haricinde genel geçer kaide, kaliteli ve pahalı elbise daha konforlu daha iyi yalıtıma sahip ve daha uzun ömürlü olmaktadır.

Elbise bedeni konusu ise çok dikkat edilmesi gereken diğer bir konudur. Elbise bol olursa su alır çabuk üşürsünüz. Dar elbise insanı sıkar nefes aldırmaz ve performansınızı düşürür. o nedenle elbise üzerinize rahat olmalı ancak boşlukta kalmamalıdır. Şimdi burada ince bir durum var. Şöyle ki;

Kilo ve boy oranımız dengeli olmayabilir. Çok uzun boylu ancak oldukça zayıf birisi kilosuna uygun olarak alacağı Small beden kıyafeti giydiğinde elbise boyu kısa gelecektir. Yada tam tersi çok kısa boylu ancak şişman bir dalıcı kilosuna uygun olarak X-Large bir kıyafet aldığında elbise boy fazlası vereceğinden kol ve bacaklardan sarkacak ve bolluk yaparak elbisenin su almasına neden olacaktır. Öyleyse ne yapmalı?

İlk olarak kol bacak boyun bel kalça baldır vb. tüm vücut ölçülerinizi kilonuzu ve boyunuzu bir kağıda yazın. daha sonra internetten alışveriş yapılan dalış malzemesi satan mağazaların web sitelerine girin. Burada baktığınız elbiselerin çoğunda boy ve kilo kullanım aralıkları yazdığı gibi bel kalça göğüs baldır boyun ölçülerinin de bedene göre kaç aralığında olabileceği yazdığını göreceksiniz. Özellikle yerli üreticilerin elbiselerinde bu detayları bulabilirsiniz. Anatomik kesim dediğimiz bu durum, özellikle Türk İnsanının vücut yapısını baz alarak oluşturulan yerli üretim elbiselerde böyledir. İthal elbiseler kötüdür demiyorum. Ama standart dışı beden ölçülerine sahip iseniz bu tablolar çok işinize yarar. Eğer bu da derdinize çare olmazsa özel dikim elbise seçeneğine yönelebilirsiniz. Ancak bunun maliyetinin daha yüksek olacağını unutmayın.

Elbiseler mutlaka şampuanlı su ile içi ıslatılarak giyilirler. ne kadar kayganlaşırsa elbise o kadar hasar vermeden rahatça giyersiniz. O nedenle bol şampuanlı suyu yanınızdan eksik etmeyin. Mağazalar neopren kıyafetler kuru giyilemediği için deneyerek almanıza müsaade etmezler. Eğer mağazadan ürün alacaksanız kolaylık olsun diye vücut ölçülerinizi hazırlayıp giderseniz kolaylık olur.

Eldiven ve Çorap (patikde diyebiliriz.) elbisenizin tamamlayıcısı iki unsurdur. kış aylarında üşümenizin en büyük nedeni delik çorabınızdır. Gülmeyin bu çoraplar taşa basmaktan yere sürtmekten çabuk eskirler. Kıyıdan suya girecek iseniz intikalinizi mutlaka terlik giyerek tamamlayın. Çorap üzerine basarak yürümeyin. Şuan bir çift çorap fiyatı bile 100 tl yi bulmuş durumda. görüyorsunuz herşey para, maliyet artıyor. Çorapların içi de jarse kumaş kaplıdır. İçi çıplak neopren olanların ısı yalıtımı bir miktar daha iyidir ancak giyip çıkarılırken dikkat edilmesi gerekir.

Eldiven konusu çok tartışmalı bir konu 10 tl temin edebileceğiniz nitrit iş eldiveni yaz aylarında işinizi görecektir.

Ancak ısı yalıtımı olmayan bu eldivenler kışın kullanılmazlar donan eller tetik çekerken intikamını alır. ayrıca avuç içinden kaybedeceğiniz ısı hiçte azımsanamayacak kadar yüksektir. Eldivenin zıpkın lastiğini kurmak için lastiği kavradığınızda elinizden lastiğin kaymaması ve iyi tutunma sağlaması önemlidir. Bu nedenle nitrit eldiven kullanılacaksa kaplaması kalın ve pürüzlü modellerin kullanılmasını tavsiye ediyorum. eğer aldığınız eldiven lastik çekerken kayıyorsa üzerine mdf yapıştırıcının sprey şeklindeki aktivatöründen az bir miktar sıkın. farkı göreceksiniz. (kendi bulduğum bir yöntemdir.)

Elbiseyi giydikten sonra ağırlık takmadan dalamayız. Ağırlık hesabı kilonuza ve giydiğiniz elbisenin kalınlığına göre değişir. Bazı elbise üreticilerinin kullandığı neopren malzeme farklılık gösterdiğinden ağırlık miktarı aynı kalınlıkta olsalar bile değişebilmektedir. dalmak istediğiniz derinlikte ağırlık konusunda etkili olacaktır. Birde dalış yaptığınız denizin tuzluluk oranı kaldırma kuvvetine doğrudan etki eder. Bütün bu değişkenlere göre takacağınız ağırlık sürekli değişmektedir. Ancak kabaca bir tarifle 90 kilo bir dalgıç 5mm kıyafet giyen bir dalgıç Ege Denizinde 6-7 metrelere en fazla 10 metreye dalacak ise 9 kilo ağırlık takmalıdır. Bu ağırlık 10 kiloda olur sonrasında elbise eskiyince 8 kiloya da düşebilir. Bu deneme yanılma yoluyla varılabilecek bir sonuçtur. Ancak ilk başlarda fazlaca ağırlık takmak uygun bir hareket değildir. Batamadığınızı yada damak istediğiniz derinlikte sabit kalamadığınızı  düşünüyorsanız ağırlığınızı azar azar artırın.

Sığ su dalışlarında daha fazla ağırılık takmak gerekebilir. Sığda dalış esnasında dipte kalabilmek için ağırlığı vücut üzerine dağıtmak uygun bir çözümdür. Bunun için bel ağırlığına ilave olarak sırt ağırlıkları geliştirilmiştir. aynı şekilde paletlerin pantalonun kaldırma etkisini azaltmak için ayak bileği ağırlığı da sığ suda kullanılması gereken bir unsurdur.

Geldik önemli bir konuya; Dalış bıçağı suda bir defa lazım olur o zamanda yanınızda yoksa bir daha lazım olmaz diye bir tabir vardır. Acıdır ama dalışta kurallar kanla yazılmıştır. o nedenle bıçak aksesuar değil olmazsa olmaz bir yardımcıdır. Bıçak olabildiğince keskin pas yapmayan iki elinizle de ulaşabileceğiniz bir yerde. kilitli mekanizmasıyla bağladığınız yerden düşmeyecek yapıda olmalıdır. Çok kocaman gösterişli bıçaklara lüzum yoktur. onun yerine çok keskin ve sağlam elden kaymayan bir bıçak her zaman hayat kurtarıcıdır. üzerinizde iki bıçak taşımanızın da hiçbir mahsuru yoktur.

Geldik zıpkın konusuna: 🙂 Bu konuyu ayrı bir başlık altında değerlendirmek daha uygun olacaktır diye düşünüyorum. Çünkü mevzu çok derin. 🙂

Dalış saatleri pahalı araçlar. Faydaları tartışılmaz, ancak; ilk başlarda dalış saati edinmek yerine ekonomiyi daha kaliteli malzeme edinmeye yönlendirmeyi uygun buluyorum. Dalış saati yerine sadece saati gösteren ve asker saati olarak ta bilinen su geçirmeyen elektronik saatlerden edinebilirsiniz. 10 tl ye işportacılardan edinebileceğiniz bu saat başlangıç için yeterli olacaktır. En azından sudan çıkacağınız saati bilir ona göre hareket edersiniz.

Bütün bu malzemelerin haricinde şiş kakıcı, kuru kutu, şamandıra, balık teli  gibi birçok yan üründe dalış güvenliğini ve konforunu arttıran malzemelerdir. bunların şekli ve marka modeli çok önemli değildir. Önemli olan işlevini yerine getirebilmesidir. Özetle bir dalış şamandırası almak yerine biraz strofor köpük ve polyester kumaş ile kendinize bir dalış şamandırası yapabilirsiniz. yada şekil olarak uygun bir bidonu izole ederek ve ip bağlayarak dalış şamandırası haline getirebilirsiniz. Birçok farklı örnek var. Sizde kendi örneğinizi oluşturabilirsiniz.

Dalış malzemeleri almaya gitmeden önce mutlaka İnternet'ten fiyat araştırması yapın. bazı malzemelerin marka ve modeline göre fiyatlarında büyük oynamalar olduğunu göreceksiniz. Bunlar hakkında önden bazı bilgiler edinerek giderseniz faydanıza olur. Yaşadığınız bölgede dalışla ilgili bir mağaza yada dükkan olmayabilir. Böyle bir durumda İnternet'ten sipariş etmek tek çareniz olabilir. Bunu yapmadan önce mutlaka çevrenizde bilgi sahibi, bu işi yapan yapmış birilerinin fikrini alın.

Dalış ekipmanları tamamladıktan sonra teorik ve pratik eğitim almanız elzemdir. Yaşadığınız bölgede kurs yada eğitim alabileceğiniz yerler olmaya bilir. Eğer deniz kenarında yaşıyorsanız bu işi yapan ve elinizden tutabilecek birileri mutlaka vardır. Onlardan destek alabilirsiniz. Tehlikeleri olan bir spora başlıyorsunuz, bunu aklınızdan hiçbir zaman çıkarmayın.

Dalın Sağlıcakla...